Artykuły

Laubzekin

Laubzekin to drewniany element dekoracyjny w starych domach z końca XIX wieku spotykany dotąd na Żuławach. W innych rejonach Polski zwany wyrzynką – Podlasie lub po prostu ornamentem, ażurem lub koronką. Słowo pochodzi od laubzegi – (niem. Laubsage), czyli piły ze specjalnym cieniutkim brzeszczotem, umożliwiającym wykonanie skomplikowanych ornamentowych wzorów dekoracyjnych w drewnie.

Dekoracyjne ornamenty umieszczano w szczytach budynków, jako ozdoby ganków i werand. Niejednokrotnie stanowiły ażurową oprawę okien lub drzwi. Koronkowe wzory wypełniały widoczne konstrukcje drewniane domów. Stanowiły bogaty detal drewniany w zaciosach konstrukcji okapów dachowych, daszków werand i ganków.

Wzornictwo zależało od fantazji i umiejętności stolarza, a motywy niejednokrotnie wywodziły się z podpatrzonej natury, geometrii lub stanowiły splecione wzory i kratki.

Obecnie niewielu stolarzy porywa się na tego typu pracę, która wymaga umiejętności projektowania wzoru, wykonania szablonu oraz misternego wycinania go w desce. Zdobienie domów z misternie wykonanymi detalami to moda, która przyszła na Żuławy ok. XIX w. ze Szwajcarii. Zdobienia szczytów, okien, całych połaci werand były wykonywane z szerokich desek o grubości 2-3 cm. Kiedyś zdobienia laubzegowe były oznaką bogactwa i zajmowanej pozycji w społeczności lokalnej. Ludzie dbali o detal architektoniczny domostwa, co wzbogacało wizerunek wsi i miasteczek.

laubzekin - Dom w Kobylej Kępie

 

 

Dom w Kobylej Kępie

 

 

laubzekin - Dom z weranda w Pordenowie

 

 

Dom z weranda w Pordenowie

 

 

Książka Tradycyjny Domy Żuławski

Źródło: Domy Żuławskie – w poszukiwaniu zagubionej tradycji budownictwa – Wydawca: Lokalna Grupa Działania Żuławy i Mierzeja.

www.zulawyimierzeja.org.pl