Laubzekin to drewniany element dekoracyjny w starych domach z końca XIX wieku spotykany dotąd na Żuławach. W innych rejonach Polski zwany wyrzynką – Podlasie lub po prostu ornamentem, ażurem lub koronką. Słowo pochodzi od laubzegi – (niem. Laubsage), czyli piły ze specjalnym cieniutkim brzeszczotem, umożliwiającym wykonanie skomplikowanych ornamentowych wzorów dekoracyjnych w drewnie.
Dekoracyjne ornamenty umieszczano w szczytach budynków, jako ozdoby ganków i werand. Niejednokrotnie stanowiły ażurową oprawę okien lub drzwi. Koronkowe wzory wypełniały widoczne konstrukcje drewniane domów. Stanowiły bogaty detal drewniany w zaciosach konstrukcji okapów dachowych, daszków werand i ganków.
Wzornictwo zależało od fantazji i umiejętności stolarza, a motywy niejednokrotnie wywodziły się z podpatrzonej natury, geometrii lub stanowiły splecione wzory i kratki.
Obecnie niewielu stolarzy porywa się na tego typu pracę, która wymaga umiejętności projektowania wzoru, wykonania szablonu oraz misternego wycinania go w desce. Zdobienie domów z misternie wykonanymi detalami to moda, która przyszła na Żuławy ok. XIX w. ze Szwajcarii. Zdobienia szczytów, okien, całych połaci werand były wykonywane z szerokich desek o grubości 2-3 cm. Kiedyś zdobienia laubzegowe były oznaką bogactwa i zajmowanej pozycji w społeczności lokalnej. Ludzie dbali o detal architektoniczny domostwa, co wzbogacało wizerunek wsi i miasteczek.
Dom w Kobylej Kępie
Dom z weranda w Pordenowie
Źródło: Domy Żuławskie – w poszukiwaniu zagubionej tradycji budownictwa – Wydawca: Lokalna Grupa Działania Żuławy i Mierzeja.
Copyright © 2012-2023 MANDALAMAN. Wszelkie prawa zastrzeżone.
